Obowiązek zapłaty zachowku przechodzi na spadkobierców - Adwokat Łukasz Bielawa - Szczecin

91 820 54 11 505 10 11 23 kancelaria@adwokat-bielawa.pl

Aktualności

Adwokat Łukasz Bielawa

Obowiązek zapłaty zachowku przechodzi na spadkobierców

2 lipca 2018

Obowiązek zapłaty zachowku przechodzi na spadkobierców

Pewna wdowa po spadkodawcy domagała się tego, aby pozwani zapłacili na jej rzecz kwotę ponad 170 000 zł  z tytułu uzupełnienia zachowku po jej zmarłym mężu. Spadkodawca w drodze darowizny przekazał lokal mieszkalny swojemu synowi, wskutek czego wyzbył się całego swojego majątku. Jednakże obdarowany syn zmarł, a spadek po nim nabyła jego żona oraz dzieci. Tymczasem wdowa po zmarłym skierowała przeciwko swojemu synowi, synowej oraz wnukom powództwo o zachowek, które następnie zostało oddalone przez Sąd I instancji. Jednakże Sąd II instancji przychylił się do żądań kobiety, ustalając wysokość należnego jej zachowku na kwotę ponad 150 000 zł i taką też sumę zasądził od pozwanych. Jak zauważył Sąd II instancji brak jest jakichkolwiek przeszkód, które uniemożliwiałyby pozwanym spełnienie obowiązku na rzecz wdowy po zmarłym. Choć co prawda obdarowany syn spadkodawcy zmarł, to jednak odpowiedzialność z tytułu zachowku trwa dalej – wszak przeszła na jego spadkobierców. Pozwani wnieśli skargę kasacyjną od powyższego rozstrzygnięcia, domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania bądź zmiany zaskarżonego wyroku. Sąd Najwyższy oddalił jednak ich skargę. W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Sąd ten przypomniał, że zachowek ma służyć ochronie interesów osób najbliższych dla spadkodawcy poprzez zapewnienie im minimalnego poziomu korzyści ze spadku. To spadkodawca może zdecydować w jakiej formie zapewni tę korzyść –czy poprzez powołanie do spadku, zapis czy darowiznę. W sytuacji, gdy uprawniony nie otrzyma korzyści, przysługuje mu roszczenie o zapłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej. Gdy zaś nie może on uzyskać należnego mu zachowku od spadkobierców i zapisobierców windykacyjnych, wówczas może skierować powództwo o zachowek przeciwko osobom, które otrzymały od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, o czym stanowi zresztą art. 1000 § 1 kc. Z kolei w myśl art. 993 kc: ,,przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę”. Sąd Najwyższy przytoczył również treść art. 994 § 1 kc, który stanowi, że ,,przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku”. Na gruncie niniejszej sprawy spadkodawca dokonał darowizny, która wyczerpała całą wartość spadku, zaś obdarowany syn nie dożył otwarcia spadku. Zdaniem SN można zatem wnioskować, że darowizna ta powinna podlegać uwzględnieniu. Sąd Najwyższy przypomniał również, że ten, kto otrzymał darowiznę od spadkobiercy, ma obowiązek zaspokoić uprawnionego w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny, roszczenia o zachowek albo roszczenia o uzupełnienie zachowku. Obdarowany, który sam jest uprawniony do zachowku, ponosi odpowiedzialność wobec innych uprawnionych jedynie w zakresie nadwyżki, która przekracza jego własny zachowek. Jak zauważył SN, choć w treści art. 1000 § 1 kc mowa jest tylko o osobie obdarowanej, to jednak obowiązek zaspokojenia roszczenia może obciążać także następców prawnych obdarowanego – ma on bowiem charakter majątkowy i dziedziczny. W opinii Sądu hipotetyczna sytuacja, w której obdarowany dożyłby otwarcia spadku, będąc jednocześnie obowiązanym do zapłaty zachowku, zaś wstępujący w jego miejsce spadkobiercy byliby od tego obowiązku zwolnieni, byłaby nie do pogodzenia z celem instytucji zachowku. Nadto skutkowałaby bezpodstawnym uprzywilejowaniem następców prawnych obdarowanego, którzy mogliby zatrzymać całość darowizny kosztem osoby uprawnionej do zachowku, która nie otrzymałaby niczego z majątku spadkodawcy. Opisany wyrok został wydany przez Sąd Najwyższy w dniu 13 kwietnia 2018 r., w sprawie o sygn. akt I CSK 381/17.

Konieczność doręczenia decyzji administracyjnej każdemu z małżonków oddzielnie

5 maja 2023

Co do zasady w społeczeństwie panuje przekonanie, iż działania jednego małżonka wywołują skutek również odnośnie do drugiego z nich. Wskazać jednak należy, że o ile taka sytuacja może mieć miejsce na gruncie prawa cywilnego, o tyle nie ma zastosowania w toku postępowania administracyjnego. W postępowaniu administracyjnym stronami są poszczególni małżonkowie jako...

Dodatkowe uprawnienie pracownika

25 kwietnia 2023

Z dniem 26 kwietnia 2023 r. wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu pracy, na mocy której zostanie dodany art. 1481. Zgodnie z tym przepisem pracownikowi w ciągu roku kalendarzowego przysługiwać będzie zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna będzie natychmiastowa obecność pracownika....

Nowe przestępstwa w Kodeksie karnym

3 kwietnia 2023

Nowelizacja Kodeksu karnego wprowadziła dwa nowe przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego. Zostały one uregulowane w art. 223a oraz art. 223b k.k. i są ściśle związane z ochroną funkcjonariuszy publicznych. W art. 223a k.k. zostało uregulowane przestępstwo publicznego nawoływania do udostępnienia informacji dotyczących życia prywatnego funkcjonariusza organu powołanego do...

Praca zdalna uregulowana w Kodeksie pracy

23 lutego 2023

Wraz z najnowszą nowelizacją Kodeksu pracy została uregulowana kwestia pracy zdalnej. Obecnie, zgodnie z przepisami, praca może być wykonywana nie tylko w zakładzie pracy, lecz również poza nim, a dokładnie "w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą". Mowa tu więc nie tylko o miejscu zamieszkania pracownika, lecz...

Błędy w postępowaniu karnym a naruszenie dóbr osobistych

18 września 2020

W dniu  23 czerwca 2020 r. Sąd Najwyższy wydał interesujące postanowienie w sprawie o sygn. akt  II CSK 40/20. Wskazał w nim mianowicie, iż ewentualne nieprawidłowości, jakie miały miejsce na etapie postępowania karnego nie mogą być uznane za naruszenia dóbr osobistych. Czego dotyczyła sprawa? Otóż pewien mężczyzna domagał się, aby...

Wzory dokumentów

Przykładowe pisma autorstwa naszej Kancelarii. Wzory pozwów o rozwód oraz alimenty, a także wzór oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.

 

Profesjonalne i rzetelne podejście do każdej prowadzonej sprawy. Skontaktuj się ze mną