Projekt zmian postępowania karnego przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości został właśnie zaaprobowany przez Radę Ministrów. Z uwagi na kompleksowość tego projektu i liczne kontrowersje, jakie wywołuje, warto już dziś pochylić się nad jego najważniejszymi założeniami. Jak podaje Resort Sprawiedliwości omawiane zmiany mają służyć zlikwidowaniu uciążliwych procedur, w tym odczytywania obszernego wyroku przy pustej sali. Wyeliminowany ma zostać również obowiązek wymieniania przez sędziów na rozprawie wszystkich protokołów i dokumentów, stanowiących dowody w sprawie. W myśl nowych regulacji, z chwilą zamknięcia przewodu sądowego wszystkie protokoły i dokumenty będące dowodami będą uznawane się za ujawnione bez potrzeby ich odczytywania. Co ciekawe, uzasadnienia wyroków mają być sporządzane na specjalnych, przejrzystych formularzach, które ułatwią zainteresowanym zrozumienie treści rozstrzygnięcia. Dostrzegając problem przedkładania przez obrońców zwolnień lekarskich oskarżonych, którzy nie stawiają się na rozprawę, Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje mu zaradzić w następujący sposób. Otóż w sytuacji, gdy któraś ze stron nie stawi się na rozprawę – bez względu na przyczynę jej nieobecności – Sąd pod jej nieobecność będzie mógł przesłuchać świadków oraz przeprowadzić inne dowody w sprawie, jakie zostały zaplanowane na dany termin. Zapobieganiu przewlekaniu procesów mają służyć także terminy na składanie wniosków dowodowych – wnioski złożone po terminie będą odrzucone, chyba że dany dowód będzie przesądzał o odpowiedzialności karnej sprawcy przestępstwa. Nowym rozwiązaniem ma być też możliwość zrezygnowania z przesłuchania wszystkich pokrzywdzonych w danej sprawie. Resort Sprawiedliwości wskazuje, że takie rozwiązanie może okazać się użyteczne zwłaszcza w sprawach dotyczących piramid finansowych czy oszustw internetowych, gdzie występuje nawet kilkuset pokrzywdzonych, ale ich zeznania w zasadzie powielają się i nie wprowadzają niczego nowego. Co ważne, istotnie zmieni się również rola Sądów odwoławczych, które zyskają kompetencje do skazania oskarżonego uniewinnionego w I instancji albo co do którego postępowanie zostało warunkowo umorzone. Sądy Apelacyjne będą mogły nawet wymierzyć oskarżonemu karę dożywotniego pozbawienia wolności. Rozwiązaniem likwidującym bariery w dostępie do wymiaru sprawiedliwości przez osoby chore i niepełnosprawne ma być umożliwienie takim osobom odbioru przesyłek procesowych na poczcie przez inne osoby. Co ciekawe, inaczej niż ma to miejsce obecnie, w przypadku, gdy prokuratura dwukrotnie odmówi wszczęcia postępowania przygotowawczego albo dwukrotnie je umorzy, pokrzywdzony nie będzie mógł od razu wnieść aktu oskarżenia do Sądu, ale najpierw wystosować zażalenie do prokuratora nadrzędnego i dopiero jeśli ten utrzyma zaskarżone postanowienie, sprawa będzie mogła trafić do Sądu. Jak zaznaczają projektodawcy, potrzebą wprowadzenia omawianych reform jest zapobieganie przewlekłości postępowania, tytułem przykładu wskazać należy, że w samym 2017 r. w całej Polsce było ok. 8680 spraw karnych trwających dłużej niż 3 lata.